کارتل روغن خودرو | انواع مختلف آن و نحوه تعویض کارتل آسیب دیده
- توضیحات
- نازو تک
- 761
در این پست میخوانید :
پیشگفتار
کارتل روغن، که گاهی اوقات به آن مخزن روغن یا روغن دان موتور نیز گفته می‌شود، یکی از اجزای حیاتی و زیرین موتور احتراق داخلی خودرو است. این قطعه، فراتر از یک محفظه ساده، نقش کلیدی در سلامت، کارایی و طول عمر موتور ایفا می‌کند. وظیفه اصلی کارتل روغن ماشین ( خودرو )، نگهداری روغن موتور است، مایعی حیاتی که وظایفی همچون روانکاری قطعات متحرک موتور، خنک‌سازی، پاکسازی ذرات معلق و جلوگیری از خوردگی را بر عهده دارد.
اهمیت کارتل روغن نه تنها به دلیل نگهداری این مایع حیاتی است، بلکه به دلیل طراحی و ساختار آن نیز می‌باشد. کارتل روغن معمولاً در پایین‌ترین قسمت موتور نصب می‌شود تا بتواند روغن را به راحتی از نقاط مختلف موتور جمع‌آوری و برای پمپاژ مجدد به گردش درآورد. شکل و جنس کارتل روغن به گونه‌ای طراحی می‌شود که علاوه بر مقاومت در برابر ضربه و آسیب‌های ناشی از برخورد با موانع، بتواند به عنوان یک مخزن حرارتی عمل کرده و در خنک‌سازی روغن موتور نیز مؤثر باشد.
علاوه بر این، کارتل روغن اغلب دارای اجزایی مانند درپوش تخلیه (برای تعویض آسان روغن) و سنسور سطح روغن است که اطلاعات مهمی را در مورد وضعیت روغن موتور به راننده ارائه می‌دهد. این اطلاعات به راننده کمک می‌کند تا از کمبود یا آلودگی روغن موتور آگاه شده و اقدامات لازم را برای جلوگیری از آسیب دیدن موتور انجام دهد.
در سال‌های اخیر، با پیشرفت تکنولوژی در صنعت خودروسازی، طراحی کارتل‌های روغن نیز دستخوش تغییراتی شده است. استفاده از مواد سبک‌تر و مقاوم‌تر، بهینه‌سازی طراحی برای افزایش ظرفیت روغن و بهبود خنک‌سازی، و ادغام سنسورهای پیشرفته‌تر برای نظارت دقیق‌تر بر وضعیت روغن موتور، از جمله این تغییرات هستند.
با توجه به نقش اساسی کارتل روغن در عملکرد صحیح و طول عمر موتور خودرو، نگهداری و بررسی دوره‌ای آن امری ضروری است. بررسی نشتی روغن، اطمینان از سالم بودن درپوش تخلیه و توجه به هشدارهای سنسور سطح روغن، می‌تواند از بروز مشکلات جدی در موتور جلوگیری کند و هزینه‌های تعمیرات احتمالی را کاهش دهد.
درک اهمیت و عملکرد کارتل روغن، نه تنها برای متخصصین تعمیرات خودرو، بلکه برای تمامی رانندگان نیز ضروری است. این آگاهی به آنها کمک می‌کند تا درک بهتری از نحوه عملکرد موتور خودرو خود داشته باشند و اقدامات پیشگیرانه‌ای را برای حفظ سلامت و کارایی آن انجام دهند.
نقش کارتل روغن در سیستم روغن کاری موتور
سیستم روغن‌کاری، حیاتی‌ترین جزء یک موتور احتراق داخلی است، زیرا با کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک، از سایش زودهنگام آنها جلوگیری کرده و عمر موتور را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد. در این سیستم پیچیده، کارتل روغن نقش اساسی و انکارناپذیری را ایفا می‌کند. کارتل روغن، که به آن مخزن روغن نیز گفته می‌شود، در پایین‌ترین قسمت موتور قرار گرفته و به عنوان یک انبار برای روغن موتور عمل می‌کند.
نخستین و مهم‌ترین نقش کارتل روغن، ذخیره‌سازی روغن است. این مخزن به اندازه‌ای طراحی شده که حجم کافی روغن برای کل سیستم روانکاری را در خود جای دهد. این حجم کافی، تضمین می‌کند که در هر شرایط عملیاتی موتور، پمپ روغن به مقدار لازم روغن دسترسی داشته باشد و کمبودی در روانکاری قطعات وجود نداشته باشد.
دومین نقش مهم کارتل، خنک‌سازی روغن است. کارتل معمولاً از جنس فلز ( فولاد و آلومینیوم ) ساخته شده و در معرض جریان هوا قرار دارد. این امر باعث می‌شود تا روغن داغی که از موتور باز می‌گردد، بخشی از حرارت خود را از طریق کارتل به محیط منتقل کند. طراحی سطح کارتل نیز به گونه‌ای است که حداکثر سطح تماس با هوا را داشته باشد و راندمان خنک‌سازی را افزایش دهد.
سومین وظیفه کارتل روغن، جداسازی ذرات معلق است. روغن موتور در حین کار، ذرات فلزی ناشی از سایش، دوده و سایر آلودگی‌ها را جذب می‌کند. کارتل روغن با طراحی خاص خود، به این ذرات اجازه می‌دهد تا ته نشین شده و از جریان اصلی روغن جدا شوند. این امر از ورود این ذرات به داخل پمپ روغن و سایر قسمت‌های سیستم جلوگیری می‌کند و راندمان و طول عمر روغن و قطعات را افزایش می‌دهد. اغلب در کارتل‌ها، پیچ تخلیه در پایین‌ترین نقطه تعبیه شده است تا هنگام تعویض روغن، تمامی رسوبات و آلودگی‌ها به راحتی خارج شوند.
علاوه بر موارد فوق، کارتل روغن نقش پشتیبانی و محافظت از اجزای پایینی موتور را نیز بر عهده دارد. این قطعه به عنوان یک سپر، از بلوک سیلندر و سایر قطعات حساس در برابر ضربات احتمالی ناشی از برخورد با موانع موجود در جاده محافظت می‌کند.
کارتل روغن تنها یک مخزن ساده برای نگهداری روغن نیست، بلکه جزء جدایی‌ناپذیر و چندمنظوره‌ای از سیستم روغن‌کاری موتور است که نقش حیاتی در عملکرد، طول عمر و راندمان موتور ایفا می‌کند. طراحی مناسب، مواد با کیفیت و نگهداری صحیح کارتل روغن، از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند تاثیر بسزایی در سلامت و عملکرد کلی موتور داشته باشد.
انواع مختلف کارتل روغن و مزایا و معایب آنها
کارتل روغن، که به آن مخزن روغن یا سینی روغن نیز گفته می‌شود، جزء حیاتی سیستم روانکاری موتور احتراق داخلی است. وظیفه اصلی آن، نگهداری روغن موتور و کمک به خنک‌سازی و حذف آلودگی‌ها از روغن است. انواع مختلفی از کارتل روغن در موتورهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، هر کدام با مزایا و معایب خاص خود. درک این تفاوت‌ها برای انتخاب مناسب‌ترین کارتل برای یک موتور خاص و تشخیص مشکلات احتمالی ضروری است.
در این قسمت به بررسی انواع رایج کارتل روغن و مزایا و معایب آنها می‌پردازیم:
کارتل روغن استاندارد (Conventional Oil Pan)
این نوع کارتل، رایج‌ترین و ساده‌ترین نوع است. معمولاً از جنس فولاد پرس شده یا آلومینیوم ریخته‌گری ساخته می‌شود و مستقیماً در زیر بلوک موتور قرار می‌گیرد. دارای یک حجم مشخص برای نگهداری روغن است.
مزایا
- هزینه کم : تولید این نوع کارتل نسبتاً ارزان است و در نتیجه، قیمت تمام‌شده آن نیز پایین‌تر است.
- سادگی تعمیر : طراحی ساده آن، تعمیر و تعویض آن را آسان می‌کند.
- وزن کم (در نوع آلومینیومی) :مدل‌های آلومینیومی وزن کمتری نسبت به مدل‌های فولادی دارند.
معایب
- ظرفیت محدود : معمولاً ظرفیت روغن محدودی دارند و برای موتورهای با کارایی بالا که نیاز به روانکاری بیشتر دارند، مناسب نیستند.
- خنک‌کنندگی محدود : سطح تماس کم با هوا، خنک‌کنندگی روغن را محدود می‌کند.
- آسیب‌پذیری : در صورت برخورد با اجسام خارجی، به راحتی آسیب می‌بینند.
کارتل روغن با طراحی عمیق (Deep Oil Pan)
این نوع کارتل، نسخه ارتقا یافته کارتل استاندارد است که از نظر ارتفاع عمیق‌تر طراحی شده است. این امر باعث افزایش ظرفیت روغن می‌شود.
مزایا
- ظرفیت بیشتر روغن : حجم بیشتر روغن، روانکاری بهتری را فراهم می‌کند و باعث کاهش دمای روغن می‌شود.
- بهبود پایداری روغن : افزایش حجم روغن، فرآیند تخریب روغن را کندتر می‌کند.
معایب
- احتمال برخورد : عمق بیشتر، احتمال برخورد با موانع جاده را افزایش می‌دهد.
- نیاز به فاصله بیشتر از سطح زمین : نصب این نوع کارتل، نیازمند فضای بیشتری در زیر موتور است.
- هزینه بیشتر : به دلیل مواد بیشتر و فرآیند تولید پیچیده‌تر، هزینه بالاتری نسبت به کارتل استاندارد دارد.
کارتل روغن با صفحه جداکننده (Baffled Oil Pan)
این نوع کارتل دارای صفحات داخلی (baffles) است که از حرکت شدید روغن در هنگام شتاب‌گیری، ترمزگیری و دور زدن‌های شدید جلوگیری می‌کند.
مزایا
- جلوگیری از کمبود روغن : این صفحات از حرکت روغن به یک سمت کارتل در شرایط خاص و در نتیجه، کاهش فشار روغن جلوگیری می‌کنند.
- بهبود روانکاری در شرایط سخت : در موتورهای پرقدرت و در شرایط رانندگی سخت، عملکرد روانکاری را بهبود می‌بخشد.
معایب
- هزینه بالاتر : صفحات داخلی، فرآیند تولید را پیچیده‌تر و هزینه را افزایش می‌دهند.
- مشکلات تمیزکاری : تمیز کردن این نوع کارتل، به دلیل وجود صفحات داخلی، دشوارتر است.
کارتل روغن با خنک‌کننده (Oil Pan with Cooler)
این نوع کارتل دارای یک خنک‌کننده روغن یکپارچه است که به کاهش دمای روغن کمک می‌کند.
مزایا
- کاهش دمای روغن : خنک‌کننده، دمای روغن را به طور موثرتری نسبت به سایر انواع کارتل کاهش می‌دهد.
- افزایش طول عمر روغن : کاهش دما، طول عمر روغن را افزایش می‌دهد.
معایب
- هزینه بسیار بالا : این نوع کارتل، گران‌ترین نوع محسوب می‌شود.
- پیچیدگی بیشتر : طراحی پیچیده‌تر، تعمیر و نگهداری آن را دشوارتر می‌کند.
- نیاز به نصب اضافی : برای عملکرد صحیح خنک‌کننده، ممکن است نیاز به نصب رادیاتور روغن و لوله‌های اضافی باشد.
انتخاب کارتل روغن مناسب، به نوع موتور، شرایط رانندگی و نیازهای خاص سیستم روانکاری بستگی دارد. کارتل‌های استاندارد، گزینه‌ای مقرون به صرفه برای کاربردهای معمولی هستند، در حالی که کارتل‌های با طراحی عمیق، با صفحه جداکننده و با خنک‌کننده، عملکرد بهتری را در شرایط سخت و برای موتورهای پرقدرت ارائه می‌دهند. درک مزایا و معایب هر نوع، به انتخاب آگاهانه و حفظ عملکرد بهینه موتور کمک می‌کند.
چگونه یک کارتل روغن آسیب دیده را تشخیص دهیم
کارتل روغن، که به آن سینی روغن نیز گفته می‌شود، نقش حیاتی در سلامت و طول عمر موتور خودرو ایفا می‌کند. این قطعه، روغن موتور را ذخیره کرده و از ورود آلودگی‌ها به آن جلوگیری می‌کند. آسیب به کارتل روغن می‌تواند منجر به نشت روغن، کاهش فشار روغن و در نهایت آسیب جدی به موتور شود. بنابراین، تشخیص زودهنگام آسیب‌دیدگی کارتل روغن از اهمیت بالایی برخوردار است. در این قسمت از نوشتار، به بررسی روش‌های تشخیص کارتل روغن آسیب‌دیده خواهیم پرداخت.
نشانه‌های ظاهری آسیب‌دیدگی
- نشت روغن : رایج‌ترین نشانه آسیب‌دیدگی کارتل روغن، مشاهده لکه‌های روغن در زیر خودرو، به خصوص پس از پارک کردن طولانی مدت است. بررسی دقیق زیر خودرو و اطراف کارتل می‌تواند منشاء نشت را مشخص کند.
- ترک خوردگی و سوراخ شدگی : بررسی بصری کارتل روغن می‌تواند وجود ترک‌ها، سوراخ‌ها یا آسیب‌های فیزیکی دیگر را آشکار سازد. این آسیب‌ها معمولاً ناشی از برخورد با موانع در جاده هستند.
- خمیدگی و تغییر شکل : ضربه خوردن به کارتل روغن می‌تواند باعث خمیدگی و تغییر شکل آن شود. این تغییر شکل می‌تواند جریان روغن را مختل کرده و منجر به مشکلات روغن‌کاری موتور شود.
- زنگ‌زدگی و خوردگی : در شرایط آب و هوایی نامساعد، کارتل روغن ممکن است دچار زنگ‌زدگی و خوردگی شود. این امر می‌تواند باعث ضعیف شدن ساختار کارتل و در نهایت نشت روغن گردد.
نشانه‌های عملکردی آسیب‌دیدگی
- کاهش سطح روغن : اگر سطح روغن موتور به طور غیرطبیعی کاهش یابد، احتمال وجود نشت از کارتل روغن وجود دارد. لازم است سطح روغن را به طور منظم بررسی کرده و در صورت مشاهده کاهش غیرعادی، منشاء آن را شناسایی کنید.
- روشن شدن چراغ هشدار فشار روغن : در صورت کاهش فشار روغن به دلیل نشت از کارتل، چراغ هشدار فشار روغن در داشبورد روشن خواهد شد. این یک نشانه جدی است و باید بلافاصله به آن رسیدگی شود.
- صدای غیرعادی از موتور : در صورت کاهش سطح روغن، ممکن است صدای غیرعادی از موتور شنیده شود. این صدا می‌تواند ناشی از عدم روغن‌کاری صحیح قطعات متحرک موتور باشد.
روش‌های تشخیص
- بازرسی بصری : یک بازرسی دقیق بصری از کارتل روغن و اطراف آن، می‌تواند بسیاری از آسیب‌های ظاهری را شناسایی کند.
- تست فشار روغن : تست فشار روغن با استفاده از یک گیج فشار روغن، می‌تواند عملکرد صحیح سیستم روغن‌کاری و احتمال وجود نشت از کارتل را بررسی کند.
- استفاده از رنگ فلورسنت : اضافه کردن رنگ فلورسنت به روغن موتور و سپس استفاده از یک چراغ UV، می‌تواند محل دقیق نشت روغن را مشخص کند.
تشخیص زودهنگام آسیب دیدگی کارتل روغن خودرو، نقش مهمی در حفظ سلامت و طول عمر موتور خودرو دارد. با توجه به نشانه‌های ظاهری و عملکردی ذکر شده، می‌توان به سرعت آسیب‌دیدگی کارتل را تشخیص داده و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کرد. در صورت مشاهده هرگونه نشانه مشکوک، توصیه می‌شود به یک مکانیک متخصص مراجعه کرده و کارتل روغن را بررسی و در صورت نیاز، تعویض نمایید. این اقدام پیشگیرانه، می‌تواند از صرف هزینه‌های سنگین تعمیر موتور در آینده جلوگیری کند.
نحوه تعویض کارتل روغن
تعویض کارتل روغن (Oil Pan) یک فرآیند مهم در نگهداری خودرو است که نقش بسزایی در حفظ سلامت موتور دارد. کارتل روغن محفظه‌ای است که روغن موتور را در خود نگهداری می‌کند و به خنک شدن و رسوب‌گیری روغن کمک می‌کند. آسیب دیدن کارتل، به خصوص در اثر برخورد با موانع، می‌تواند منجر به نشتی روغن و آسیب جدی به موتور شود. در این قسمت از نوشتار، به بررسی گام به گام نحوه تعویض کارتل روغن می‌پردازیم.
ملاحظات ایمنی
پیش از شروع هر کاری، ایمنی حرف اول را می‌زند. نکات زیر را مد نظر داشته باشید :
- استفاده از تجهیزات ایمنی : دستکش، عینک ایمنی و لباس کار مناسب بپوشید.
- جک و خرک : خودرو را بر روی سطح صاف و محکم پارک کرده و با استفاده از جک به اندازه کافی بالا ببرید. حتماً از خرک برای نگهداری خودرو استفاده کنید و از جک به تنهایی برای این منظور استفاده نکنید.
- روغن داغ : روغن موتور پس از کارکردن موتور داغ است. صبر کنید تا موتور و روغن خنک شوند تا از سوختگی جلوگیری شود.
- تهویه : در محیطی با تهویه مناسب کار کنید.
ابزار و لوازم مورد نیاز جهت تعویض کارتل روغن
- آچار مناسب برای باز کردن پیچ‌های کارتل روغن و در صورت نیاز پیچ تخلیه روغن
- آچار ترک متر (Torque Wrench)
- آچار برای باز کردن اتصالات لوله اگزوز (در صورت لزوم)
- کارتر تخلیه روغن
- کارتر روغن جدید
- واشر کارتر روغن جدید (در صورت نیاز)
- دستمال پارچه‌ای یا دستمال کاغذی
- پاک کننده سطوح (مانند Brake Cleaner)
- چسب واشر (Gasket Maker) (در صورت عدم وجود واشر)
مراحل تعویض کارتل روغن
- تخلیه روغن موتور : ابتدا پیچ تخلیه روغن را در زیر کارتل باز کنید و روغن قدیمی را در کارتر تخلیه روغن جمع آوری کنید. اجازه دهید تمام روغن تخلیه شود.
- باز کردن کارتل روغن قدیمی : پس از تخلیه کامل روغن، پیچ‌های کارتل روغن را با دقت باز کنید. ممکن است نیاز به کمی تکان دادن کارتل باشد تا از محل خود جدا شود. مراقب باشید که روغن باقیمانده از کارتل نریزد.
- تمیز کردن سطح : سطح بلوک موتور که کارتل به آن متصل می‌شود را کاملاً تمیز کنید. از پاک کننده سطوح و دستمال پارچه‌ای استفاده کنید تا هرگونه روغن، گریس یا بقایای واشر قدیمی پاک شود. این کار برای اطمینان از آب‌بندی صحیح کارتل جدید ضروری است.
- آماده سازی کارتل روغن جدید : کارتل روغن جدید را بررسی کنید و اطمینان حاصل کنید که هیچ گونه آسیبی ندیده است. در صورت وجود واشر، آن را به درستی بر روی کارتل نصب کنید. اگر کارتل بدون واشر است، از چسب واشر با کیفیت برای ایجاد یک لایه نازک و یکنواخت بر روی سطح کارتل استفاده کنید.
- نصب کارتل روغن جدید : کارتل روغن جدید را با دقت در جای خود قرار دهید. پیچ‌ها را به صورت ضربدری و به تدریج ببندید. از آچار ترک متر استفاده کنید و پیچ‌ها را با مقدار گشتاور مشخص شده توسط سازنده سفت کنید. این کار از آسیب دیدن رزوه پیچ‌ها و نشت روغن جلوگیری می‌کند.
- بستن پیچ تخلیه روغن : پیچ تخلیه روغن را با واشر جدید (در صورت نیاز) ببندید و با گشتاور مناسب سفت کنید.
- باز کردن خرک و پایین آوردن خودرو : خرک‌ها را برداشته و خودرو را به آرامی پایین بیاورید.
- پر کردن روغن موتور : روغن موتور جدید را با توجه به حجم مشخص شده در دفترچه راهنمای خودرو، داخل موتور بریزید.
- بررسی نشت روغن : موتور را روشن کنید و برای چند دقیقه اجازه دهید کار کند. به دقت به کارتل روغن و پیچ تخلیه روغن نگاه کنید و از عدم وجود نشتی روغن اطمینان حاصل کنید.
- بررسی سطح روغن : سطح روغن موتور را با استفاده از گیج روغن بررسی کنید و در صورت نیاز روغن اضافه کنید.
نکات پایانی
- همیشه از روغن موتور با کیفیت و مطابق با مشخصات توصیه شده توسط سازنده خودرو استفاده کنید.
- پس از طی مسافت کوتاهی، دوباره سطح روغن را بررسی کنید و از عدم وجود نشتی اطمینان حاصل کنید.
- روغن موتور قدیمی را به درستی و مطابق با قوانین محلی دفع کنید.
تعویض کارتل روغن می‌تواند یک فرآیند نسبتاً ساده باشد، اما دقت و توجه به جزئیات در هر مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است. با رعایت نکات ایمنی و پیروی از مراحل ذکر شده، میتوانید این کار را با موفقیت انجام دهید و از سلامت موتور خودروی خود محافظت کنید. در صورت عدم اطمینان، بهتر است این کار را به یک متخصص واگذار کنید.
سپاس از وقتی که برای مطالعه این پست گذاشتید، شما کاربر گرامی میتوانید با درج دیدگاه های خود نازو تک را در هر چه بهترشدن خدمات یاری کنید./
نازو تک
نوشتن دیدگاه